SUCCÈS STORIES de HARENASOA Émilienne

Harenasoa Emilienne est une femme chef de famille âgée de 28 ans, avec 08 enfants à charge (14, 12, 08, 07, 06, 04, 03, et 01 an). Elle fait partie des bénéficiaires du projet résidant dans le fokontany/village de Akanka. Elle et sa famille fait partie des ménages vulnérables dans la zone d’intervention.
En ayant 08 enfants à charges, dont trois moins de cinq ans, elle a du mal à nourrir sa famille et à subvenir aux besoins du ménage. L’agriculture constitue le principal moyen de subsistance de la famille de Harenasoa. Mais à cause de la sécheresse et de la soudure, les produits agricoles ne suffisent plus à assurer leur alimentation.
« Nous étions des agriculteurs, mais toutes nos récoltes ont été détruites par la sécheresse et le vent. En conséquence, nous n’avions qu’un plat de riz par jour. De plus, vu la quantité de nourriture seuls les enfants pouvaient manger. A un certain point, nous n’avions plus rien à manger, donc nous avions décidé de quitter notre village pour un endroit où les raketa (cactus) poussaient encore pour pouvoir nourrir les enfants avec des fruits et des feuilles de cactus.
Le fait d’être bénéficiaire de ce projet DRA a vraiment changé notre vie. Maintenant, nous pouvons manger trois fois par jour. J’ai aussi pu scolariser mes trois premiers enfants. C’est aussi grâce à l’aide fourni dans le cadre de ce projet DRA que nous pouvons acheter des fournitures scolaires, des vêtements, des sandales pour mes enfants ; et surtout des médicaments pour mon dernier enfant qui est en traitement à l’hôpital. Une partie du cash reçu nous a permis d’acheter des volailles. Je projette d’agrandir mon petit élevage pour pouvoir vendre plus tard et améliorer le revenu de la famille. »
Harenasoa espère que le projet continue à la supporter, du moins jusqu’à ce que le niveau de vie de sa famille soit plus stable, et pour faire face à la sécheresse qui rend l’agriculture difficile dans le Sud de Madagascar.

SAF/FJKM

Mandry tsy lavo loha ny mponina ao amin’ny fokontany Apangabe Disitirikan’Ambohitratrimo, tanin’ny fokonolona ao an-toerana no lasa nisoratra tamin’ny olon-tokana. Hany ka nampisavorovoro ny fokonolona izany. Satria nihevitra ireo taranaka taty aoriana fa azy ireo ny tany satria misoratra amin’ny Ray aman-drenin’izy ireo.
Araka ny nambaran’ny fokonolona, tany teo ampelatanan’ny voanjo izy io tany aloha. Ary taty aoriana, nisy ny fanamaintisa-molaly nataon’ny fokonolona. Ary nifanaraka ny fokonolona tamin’ny fifanarahana am-bava fa am-pahany amin’ny fokonolona izay mahay taratasy no hanoratana ny tany. Ary olona 16 no nanoratana ny tany iray manontolo.Ka izany no nahatonga ny olana, satria ny taranak’ilay olona misoratra amin’ny tany mihevitra fa tompon’ny tany rehetra. Ka manana eritreritra handroaka ireo fokonolona. Ny tany ao Ampangabe dia midadasika sady toeram-pambolena mamokatra tsara. Mety ho maro amintsika vahoaka malagasy no miaina endri-javatra tahaka izany, kanefa mety hiteraka fanalana anao eo amin’ny taninao.

Voalazan’ny Lalàna
Araka ny voalazan’ny lalàna, ny tany misy titra dia tany misy olona heverina tompony. Ary izay olona misoratra aminy no heverina fa tompony, ka arovan’ny lalàna. Ary raha sanatria maty ilay olona misoratra amin’ilay tany dia nitaranany indray no afaka manana fahefana feno amin’ilay tany.
Misy ihany kosa anefa ny zo amin’ny fanamaintsisamolaly araka ny fepetra izay voalazan’ny lalàna. Ary afaka mangataka izany zo izany eny anivon’ny fitsarana ilay olona nanamainty molaly amin’ny alalan’ny «prescription acquisitive». Izany dia misy pitsopitsony tsy maintsy arahina. Anisan’izany ny fipetrahanao eo amin’ilay tany nefa tsy misy manakotaba. Mandritra ny 20 taona farafahakeliny. Ary ianao mihitsy no mipetraka na mamboly eo amin’ilay toerana. Ary rehefa feno izay fepetra izay dia entina eny anivon’ny fitsarana. Ary misy vaomiera mandeha ifotony manamarina izany. Ary rehefa feno ny fepetra, omen’ny fanjakana an’ilay olona nanajary ny tany.
Kanefa raha hadinonao na tsy natao ny fangatahana ilay tany na efa mihoatra ny 20 taona aza nipetrahanao teo amin’ny tany iray. Sahala amin’ny mbola tsy anao ilay tany.

Olana amin’ny fanoratana ny tany amin’ny olon-tokana na vitsivitsy
Araky ny lalàna dia izay misoratra amin’ny tany no heverina fa tompony. Kanefa misy ny atao hoe ordre publique. Ka rehefa voakitikitika io ordre publique io, dia mety hampiatoana ohatra ilay didy fandroahana ny vahoaka. Satria ho sarotra ny handroaka olona aman’arivony sady misy trano, fiangonana, tanimbary, fasana sy ny maro hafa. Ny fitsarana no mahita sy manatanteraka izay fanapahan-kevitra tokony harahina amin’izany. Ny fitsarana manko dia mitsara araky ny lalàna, kanefa dia mitsara araky ny rariny ihany koa.
Eny amin’ny fitsarana, ny ady tany dia ady madio. Izany hoe, ny taratasy no tsy maintsy porofo entina eto. Misy ve ny porofo nifanarahana ara-taratasy tamin’izany fotoana hoe nosoratana tamin’ny olona vitsivitsy ny tany ? Avy eo, ilaina fanamafisana izany amin’ny fijoroana vavolombelona eny amin’ny fitsarana.
Ka eto dia manana ny zo ilay tompon-tany, ary manana ny zony ihany koa ilay fokonolona nanamainty molaly. Heverina fa tompon’ny tany ilay olona manana titra eto. Kanefa kosa raha misy ahafahana manaporofo fa tsy azy irery na tsy azy mihintsy ilay tany dia azo atao ny mitondra izany eny amin’ny fitsarana. Ary araka ny fantatra dia tany be velarana ilay misy olana. Ary tsy ilay olona heverina fa tompon’ny tany no mamboly eo amin’ilay tany. Ny lalàna dia milaza fa raha misy tany mihoatra ny 5 hekitara amin’ny toerana ambanivohitra ary mihoatra ny 10 ara kosa raha andrenivohitra, kanefa tsy vitan’ilay tompony fanamaintisa-molaly mandritra ny dimy taona misesy dia azon’ny fanjakana alaina ilay tany. Ary azon’ilay olona nanamainty molaly angatahana izany avy eo.

Sakana eo amin’ny fampandrosoana
Ny tsy fisoratan’ny tany amin’ny olona iray dia mametraka azy ho tsy marin-toerana eo amin’ilay tany misy azy. Ary mitaintaina lalan-dava sy tsy ho sahy hifofotra firy amin’ny asa fameloman-tena, satria hiahiahy lalan-dava. Ary ho an’ity tranga nampahafantarina antsika ity dia olona aman’arivony no voatohitohina eto. Ary raha roahina eo amin’ny taniny anefa izy ireo dia ho tafiditra anaty fahantrana lalina. Ary ho vesatra ho an’ny firenena.
Tsy vitsy amin’ny faritra eto Madagasikara no misedra an’io karazana olana io eo amin’ny fananan-tany. Koa ho fisorohana izany, dia aza soratana amin’ny olona hafa mihitsy ny taninao, fa hiteraka olana goavana ho anao izany. Mandehana manao kara-tany eny amin’ny kaominina izay misy BIF. Na karakarao eny anivon’ny «Topo sy ny domaine» ny taninao. Ny fisoratan’ny taninao aminao no antoka iray hilazana fa tena ianao tokoa no heverina fa tompon’ilay tany.

Nome

Paik’ady ho vahaolana eo amin’ny fihenan’ny rano fisotro ateraky ny fiovaovan’ny toetr’andro ankehitriny noho ny fahasimban’ny tontolo iainana.
Tsapa ho miha ritra ny tahirin-drano ao ambanin’ny tany, io tahirin-drano ao ambanin’ny tany io anefa no mampatanjaka ny loharano atsakantsika, eny fa na ny rano ho amin’ny fambolena ihany koa aza. Ateraky ny fahasimban’ny tontolo iainana ary dia tsapa fa mihena hatrany ny rotsak’orana. Tsy ampy ihany koa ny ranon’orana mitsika any ambanin’ny tany satria may ny zava-maniry izay mitazona ny riaka tsy hamantana ka hivarina avy hatrany any andrenirano. Ny fisian’ireo zavamaniry ireo sy ny ala mantsy no misakana ny ranon’orana ka ahafahany mitsika bebe kokoa any ambanin’ny tany. Vokatr’izany fahasimban’ny tontolo iainana izany dia mitohy tsy ankijanona ny fahasahiranana amin’ny tsy fahampian’ny rano. Toa tandindomin-doza hatramin’ny rano ho sotroina, idiovana sy anadiovana. Aza hadinoina anefa fa aina ny rano ka tsy tokony ho mandrimandry manana aretina isika manoloana ny zava-mitranga ankehitriny. Fa hoy ny fahendrena malagasy : «lahy tokana ny aina ka mila tandremana fatratra.» Ho fiarovana an’izany ary dia indro misy paik’ady tsotra azo tanterahana nefa ahitam-bokatra manoloana an’izany toe-javatra izany.

Voleo ny hazo
Voleo hazo ho fiarovana ireo sahandriaka mba hitazomana ny ranon’orana hitsika any ambanin’ny tany, tsy hamatana ka ho very avy hatrany any andrenirano. Aoka tsy ho hadinointsika fa zava-dehibe eo amin’ny fahabetsahan’ny rano any ambanin’ny tany ny fisian’ny zava-maniry. Io paik’ady iray io dia afaka hampatanjaka ny loharano fakana rano ho sotroina. Io ihany koa no hamelona indray ireo loharano izay efa ritra tanteraka ateraky ny fahasimban’ny tontolo iainana sy ny fandripahana tsy am-piheverana ny ala ataontsika zanak’olombelona. Aza hadino anefa fa amin’ireny sahandriaka ireny dia tena mahery ny fikorisan’ny riaka amin’ny fotoanan’ny ranon’orana. Noho izany dia tena miteraka fahombiazana amin’ny fitehirizana ny rano hampiasana ny fanatanterahana io paik’ady fambolena hazo sy fiarovana ny tontolo iainana io. Ataovy ho fahazarana ary ny mamboly hazo isan-taona amin’ireny toerana ireny ary aza atao ambanin-javatra ny fanaraha-maso sy ny fiarovana azy mba hahazoam-bokatra tsara. Maro ny tombontsoa azo amin’izany fa ny tena misongadiny dia ny fitomboan’ny rotsak’orana izay hampatanjaka ny tahirin-drano. Tsara ho marihana fa any amin’ireo toerana be ala dia saika mando lalandava satria be rotsak’orana.
Tena zava-dehibe ihany koa ny fanatevenana ny ala sy fiarovana ny tontolo iainana. Raiso ho fomba fiasa izany. Ataovy ho zava-dehibe ny fiarovana, indrindra fa ny tsy fandorana ny tanety sy ny ala. Rehefa tsy tomombana ireo dia lasa mangadihady ny tanety ary mikorisa avy hatrany izay ranon’orana milatsaka ka mitondra ny antsanga any an-tanimbary sy any amin’ireo loharano fatsakana. Vetivety dia tonga ny tondra-drano ka miteraka fahasimbana maro samihafa. Fa ny tena loza dia ny tsy fisian’ny rano mitsika any ambanin’ny tany hamelona ireo loharano hampiasantsika. Koa hisorohana an’izany dia andeha ho hatevenina ny ala efa misy ary ho hamafisina ny teknika fiarovana ary atao toy ny fadin-drazana ny fandoroana ny tanety sy ny fandoroana ny ala. Amin’izay dia ho be ny rano hampiasana na hambolena fa indrindra ho amin’ny rano hosotroina, hidiovana ary hanadiovana.
Ny fanarahana ny tekinikam-pambolena amin’ireo toerana kisilasila ihany koa dia mametraka fiarovana mahomby ireo loharano ambany toerana ; ny fampiharana ny « courbe de niveau » dia miaro ny nofon-tany tsy ho kahon’ny riaka ka hanototra ny loharano izay fatsakana rano ho sotroina. Tsy vitan’ny hoe manototra ny loharano ihany fa manimba ny toeram-pambolena ihany koa, satria rehefa miala ny nofon-tany dia lasa ngazana tsy azo volena intsony ilay toeram-pambolena teo aloha. Noho izany dia raiso ho zava-dehibe ny fanarahana ireo teknikam-pambolena mba tsy hiatraika amin’ny rano ampiasanao ny voka-dratsy aterany ary hilamina tsara ihany koa ny toeram-pambolenao. Raha izany no tomombana dia hotsapantsika fa hirindra ny fiaraha_monina.
Ataovy ho fahazarana ihany koa ny fitsitsiana ny rano ampiasana ao an-trano. Fadio ny mandefa tsy ankijanona ny paompy rehefa misasa ianao fa mangalà izay ilanao dia iny no ampiasana mba tsy ho verivery fahatany ny rano. Hevero fa misy vidiny ny rano ka tsy tokony ho verivery foana. Toetra tsara tokony ho volena izany ary anabeazana ny ankohonana. Arovy izay mety hiteraka fahaverezana rano amin’ny fitaovana ampiasanao. Raha mpaompy no ampiasanao eny fa na any an-doharano no antsakana dia aoka mba tsy ny ankizy kely no ampangalana rano, tsy mbola mahatandrina izy ireny ka mety hanimba zavatra ary tsy hahatandrina ny fahadiovan’ny rano izay hampiasan’ny ankohonana ihany koa. Tsotra izany nefa ahitam-bokatra eo amin’ny fitsitsiana ny rano sy ho fikajiana ny fahadiovany. Miantoka ny fahavelomanao ny rano ka aoka tsy hatao ambanin-javatra ny fiarovana sy ny fikojakojana azy. Herezo ary fa hoy ny ntaolo : «Aleo maty apitso toy izay maty anio» .

Daniel VOTETA Ambositra

Azonao ambara ve ny mombamomba anao sy ny ivon-toerana ikatrohanao?
BAVITOMBO Veronique, Tekinisianina momba ny fambolena ato amin’ny SAFADIA (Sahan’Asa Fampandrosoana ny Diosezy Antsiranana) izay sampana iray mijoro eo anivon’ny fiangonana Anglikana misahana ny fanabeazana sy ny fampandrosoana.

Inona ny lanjan’ny fanabeazana ny tanora eo amin’ny fampiroboroboana ny tontolo ambanivohitra ?
Any amin’ny tanora ny fahatanjahana ara-batana hoentina miasa. Mila famolavolana anefa izany hery izany mba ho azo ampiasaina amin’ny fampandrosona. Mbola malalaka ihany koa ny seha-pihariana any ambanivohitra ahafahan’ny tanora mivelatra.

Ahoana ny fiheveran’ny tanora ny asa maha tantsaha?
Heverin’ny tanora fa sazy ny asa maha tantsaha. Heverina ho tsy fidiny ny fipetrahana any ambanivohitra, natokana hoan’ireo izay tsy nahita hetsika hiakara an-tanan-dehibe. Hany ka ny efa zanaky ny tantsaha ihany no mahavita milofo amin’io asa io. Aleon’ny tanora lavitra ny mijanona tsy miasa fa mipetra-potsiny an-drenivohitra toy izay hitana angady.

Miovaova ny toetr’andro eto Madagasikara, inona no heverinao mahatonga an’izany ?
Eo ihany ilay teren’ny zava-misy (ohatra : midadasika loatra ny tanim-bary ka dorana mba hahafaingana ny asa fanadiovana), fa ny toe-tsaina mihitsy no voalohany manimba ny tontolo iainana. Ilay toe-tsaina mioty foana fa tsy mba manolo, ilay toe-tsaina tsy miraharaha ny zava-manan’aina hafa sy ny hoavy ary ilay toe-tsaina tsy mahay mikolokolo izay tsy nisasarana fa voa-janahary. Ka ny fahasimban’izany tontolo iainana izany no miteraka ny fiovaovan’ny toetr’andro.

Inona ny tolo-kevitra harosonao?
Efa betsaka izay fambolen-kazo vita izay fa mbola tsy azo tsapain-tanana ny vokany. Mila ampiana ny fanaraha-maso sy fikolokoloana ireny hazo novolena ireny. Mba hatao mifanaraka amin’ny filàn’ilay hazo volena ny fotoana ambolena azy. Mila beazina ihany koa ny mpiara-belona mba hahay hikolokolo ny tenany sy ny zava-mana’aina rehetra manodidina azy.

Fambolena Bambou? Inona no ezaka ataon’ny ivon-toerana misy anareo ho fanapariahana azy?
Nanomboka ny Volana Martsa 2022 dia nisy fifanaraham-piaraha-miasa teo amin’ny SAFADIA sy ny Graine de vie momba ny famolavolana tanin-janakazo ho fiomanana amin’ny taom-pambomben-kazo 2022-2023. Zanak’hazo dimy arivo (5000) no kasaina haparitaka amin’izany izay ahitana hazo fihinam-boa, hazo ala ary volobe.

Fifandraisana amin’ny BIMTT, manao ahoana ny hoaviny ?
Mitovy tanjona ny SAFADIA sy BIMTT eo amin’ny fampandrosoana ny tontolo ambanivohitra. Tanora no betsaka indrindra mikambana ato aminay. Anananay ny hery oenti-miasa fa ny traik’efa kosa dia mbola hiarahana amin’ny BIMTT mba ahafahana manohy ny ezaka rehetra efa vita. Azo antenaina araka izany ny fitohizan’ny fiaraha-miasa.

Inona no heverinao fa tetikady sahaza hahafahana misarika ny tanora hisehatra eny amin’ny tontolo ambanivohitra?
Voalohany indrindra, tokony hampitovina ny fisitrahana azon’ny tantsaha sy ny mpiasa rehetra aty an-drenivohitra. Ohatra fotsiny ny fahafahana manao ‘traite’ ana traktera: ny hamaroan’antontan-taratasy ilaina mba tokony hifanaraka amin’ny zava-misy iainan’ny mponina. Aiza no ananan’ny tanora tantsaha izany fanambarana kaonty amin’ny banky izany ? Firy amin’ny tantsaha no misitraka ny Cnaps ? Raha mitovy ny fomba fiahiana ny an-tanan-dehibe sy ambanivohitra dia voasarika hoazy ny tanora.
Efa betsaka ihany ireny toerana manofana tanora ireny nefa mila fampiasam-bola ny fanombohana asa any ambanivohitra (fividianana masom-boly, fitaovana sy ny maro hafa). Mila tohana ireny tanora ireny. Mba tohana mora sitrahina ihany koa fa tsy ny tanora rehetra no nahavita fianarana ka hitakiana mari-pahaizana ambony be.

Tantely